به گزارش جشنواره سیما، جشنواره ها محل تلاقی فرهنگ ها هستند و روز به روز بر تعداد و تنوعشان افزوده می شود. از میان ده ها جشنوارة سینمایی و تلویزیونی که در طول سال برگزار می شود آن هایی موفقترند و نفوذ و اثرگذاری بیشتری دارند که نقطه اتصال بهتری برای آمیختن فرهنگ های مختلف باشند. مانند اتفاقی که هر سال در جشنواره های جهانی مهمی مثل کن و ونیز می افتد و جشنواره را به فرصتی برای عرضة دستاوردهای هنری و فرهنگی و حتی تکنیکی کشورهای مختلف مبدل می کند. این موقعیت محوری، جشنواره های مذکور را در جایگاهی قرار می دهد که فرضاً برای جشنواره هایی با مخاطبان محدودتر یا تنوع ملیتی کمتر، نمی توان چنین جایگاهی قائل شد. کافی است نگاهی به موج خبری، میزان استقبال، تعداد مخاطبان و تعداد قراردادهایی که در بازار فیلم جشنوارة کن بسته می شود بیندازید و این موقعیت را با جشنواره ای مثل ساندنس یا حتی مونترال مقایسه کنید. طبعاً جشنواره هایی درخشان ترند که وجه بین المللی پررنگ تری دارند. مثل ونیز و برلین و کن و بسیاری جشنواره های دیگر که هر سال با اتکا به همین حضور پرتعداد و متنوع ملیت ها و فرهنگ های گوناگون، توجه جهانی را به سمت خود برمی انگیزند. آیا میلیون ها دلار هزینه و دستگاه تبلیغاتی عظیمی که مشغول جذب میهمانان عالی رتبه برای سفر تابستانی به کن است، انگیزه ای جز مطرح کردن فرهنگ فرانسوی دارد؟ نه تنها فرانسه، که انگلستان و آلمان و ایتالیا هم برای آمیزش فرهنگی و هنری با کشورهای دیگر هزینه های هنگفت در نظر می گیرند و ویترین این درهم آمیزی و مراودة هنری، جشنواره هایی است که برگزار می کنند.
 از لحاظ الگو و کارکردهای اصلی، جشنوارة فیلم فجر هم یکی از جشنواره هایی است که قصد دارد علاوه بر نمایش فیلم ها، دوستداران فیلم ها و مخاطبان سینما را با یکدیگر آشنا کند. هر سال ده ها میهمان از کشورهای مختلف برای شرکت در این رخداد سینمایی وارد کشور می شوند و با خود صدها و هزاران تکنیک جدید و سوژة نو و تجربه های تازه می آورند که در طول ایام برگزاری جشنواره با دیگر سینمادوستان از کشورهای دیگر به اشتراک می گذارند. با همة دردسرها و هزینه هایی که برگزاری بخش بین الملل جشنوارة فجر دارد، متولیان این جشنواره حاضر به چشم پوشی از این بخش نیستند. چون بخشی از اعتبار جشنواره به حضور مهمان های خارجی و روزآمد بودن فیلم ها و کارگاه ها و نشست ها برمی گردد و هیچ برگزارکننده ای نمی خواهد در انزوای داخلی بماند و فرصت همکاری و تعامل با کشورهای دیگر را از دست بدهد.
در جشنواره های تلویزیونی مثل جشنوارة جام جم هم کم وبیش همین قاعده حکمفرماست. از میان هزاران عنوان برنامه و فیلم و سریال که در طول سال از شبکه های مختلف پخش می شود تعدادی از بهترین ها این قابلیت را دارند که الگوی ساختاری مشخصی برای آثار دیگری از این دست ارائه دهند. کشف و استخراج این الگوها یکی از مهم ترین وظایف و شاید اصلی ترین دستاورد جشنواره باشد. متأسفانه در سال های اخیر نوعی نگاه کمیت گرا نسبت به بخش بین الملل جشنواره های داخلی وجود داشته که همة دغدغه اش صرفاً افزایش تعداد میهمانان خارجی و فیلم های بخش بین الملل بوده و هیچ تلاشی برای استخراج نکات مهم و دستاوردهای فرهنگی و هنری انجام نشده است. مثلاً این نگاه وجود دارد که تعداد مهمانان خارجی صدها نفر است و فلان تعداد فیلم هم در بخش های مختلف به نمایش درمی آید. ولی توجهی به میزان اثرگذاری واقعی این میهمانان و فیلم ها نمی شود. در صورتی که می توان جشنواره ای جمع و جورتر برگزار کرد که کمیت هایش چندان بالا نباشد ولی دستاوردهای بزرگی داشته باشد. یکی از راهکارها این است که بخش داخلی جشنواره از بخش بین الملل جدا شود و هر کدام از این دو بخش در تاریخ مجزایی برگزار شود. به این ترتیب فرصت برای تحلیل و بررسی آثار هر یک از دو بخش به وجود می آید و از فشردگی زمانی کم می شود. ضمن اینکه در قالب هایی مثل برنامه سازی تلویزیونی، سریال سازی، تله فیلم، برنامه های ترکیبی و غیره، مرور بر آثار خارجی می تواند چشم اندازی پیش روی برنامه سازان داخلی قرار بدهد و امکان مقایسه بین داخل و خارج را فراهم سازد. البته نباید فراموش کرد که چنین تحلیل ها و بررسی هایی باید توسط کارشناسان و فعالان عرصة تلویزیون انجام شود و به همین دلیل لزومی ندارد فیلم های بخش بین الملل نمایش عمومی داشته باشند.
مهم تر از برگزاری هر جشنواره ای، مرحلة تحلیل داده ها و اطلاعات آن جشنواره است که مدتی پس از پایان برگزاری آن و توسط گروهی خبره انجام می شود. باید دید آیا بررسی مجموعة آثاری که در جشنواره داوری شده اند می تواند حاصلی فکری و عملی برای تلویزیون و حتی سینمای ما داشته باشد؟ آیا پس از پایان جشنواره، الگوهای تازهای شکل می گیرند که نتیجة توجه و تحلیل کارشناسانه است یا کلاً همه چیز بایگانی می شود تا سالی دیگر و جشنواره ای دیگر.
درست است که افزوده شدن بخش بین الملل به جشنواره ها اصولاً اقدام مثبتی است، اما در صورتی که همه چیز شکل فرمالیته به خود نگیرد و در واقع آن طوری که الگوهای موفق در این زمینه عمل می کنند پیش برود.
شروینه شجری کهن

انتهای پیام/ن