به گزارش جشنواره سیما؛ اهدای عضو بیماری که دچار مرگ مغزی شده است، همیشه مسئله ای تفکربرانگیز است. خودمان را جای هر کدام از طرفین اهدا کننده یا گیرنده قرار دهیم، با سؤالات و دغدغه های ذهنی زیادی روبرو می شویم و ممکن است واکنش های متفاوتی نشان دهیم. این دغدغه ها و واکنش ها، آن چه در ذهن افراد درگیر این ماجرا می گذرد و اتفاقاتی که پس از این پیوند رخ می دهد، دست مایۀ ساخت فیلم های بسیاری قرار گرفته است. فیلم تلویزیونی «نیلا زنده است» به کارگردانی سعید اسدی نیز بر پایۀ همین کشمکش ها ساخته شده است. بازیگر اصلی این فیلم عسل بدیعی است که انتخاب او، یادآور بازی او در فیلم «بودن یا نبودن» کیانوش عیاری است. گرچه در آن فیلم بدیعی نقش دختری را داشت که قرار است گیرندۀ عضو باشد و در این فیلم مادر کودکی با این شرایط است، اما میزان دخالت و وابستگی او به ماجرا، باعث می شود اشارۀ ظریفی که اسدی به فیلم مذکور داشته قابل دریافت است.
سامان (آرشام طالبی) فرزند خردسال شبنم (عسل بدیعی) احتیاج به عمل پیوند قلب دارد و شبنم که پرستار است، مرتب به دنبال کسی می گردد که دچار مرگ مغزی شده باشد و خانواده اش قبول کنند که قلبش را به سامان اهدا کنند. نتیجۀ جستجوی شبنم به دختر جوانی به نام نیلا می¬رسد که به دلیل مرگ مغزی شرایط این اهدای عضو را دارد و مادربزرگ او که ظاهراً تنها همراه اوست، با این اهدا موافقت می کند و این جراحی صورت می گیرد. اما شبنم بعد از انجام این عمل وضع روحی خوبی ندارد، مرتب غرق در افکار خودش به نقطه ای در دوردست خیره است، مطالعۀ دفتر خاطرات نیلا باعث می شود که تکه های پازل زندگی او را کنار هم بگذارد و غصه بخورد، گریه می کند، عصبی و ناآرام است، وظایفش به عنوان یک پرستار را به شکلی انجام می دهد که جان دیگران را در معرض خطر قرار می دهد، هر بار از موضوع کوچکی عصبانی می شود و برایش مهم نیست که دیگران را از خود برنجاند، خلاصه این که خرده خرده به سمت جنون رهنمون می شود. اما فیلم با زاویه ای به زندگی و روحیات شبنم نزدیک می شود که انگار بیننده باید به شبنم حق بدهد که خود را مقصر بداند و عذاب وجدان داشته باشد. در حالی که واقعیت این است که شبنم اصلاً دخالتی در مرگ نیلا نداشته و حالا که نیلا مرده، دلیلی ندارد که شبنم خودش را اذیت کند، ضمن این که مادربزرگ نیلا هم سعی ندارد که این تقصیر را به گردن هیچ کس بیندازد. اما داستان به شکلی پیش می رود که مسعود (صالح میرزا آقایی) پدر خواندۀ سامان و همسر شبنم، که از او انتظار دارد زندگی طبیعی را پیش بگیرد، به داشتن فرزند دوم فکر کند و سعی می کند با رفتارش علاقه و رضایت سامان را هم جلب کند، خودخواه و بی ملاحظه و گناهکار به نظر می آید. همین طور مدیران بیمارستان که از شبنم انتظار دارند یا وظایفش را درست انجام دهد و یا به یک مرخصی طولانی برود تا بتواند خودش را با شرایط جدید تطبیق بدهد هم خصمانه، خشک و بی انعطاف جلوه داده می شوند و گریه ها و فریادهای شبنم در مقابل رفتار خشک و بی عطوفت آن ها، ظاهراً به این دلیل طراحی شده که دلسوزی و همدلی بیننده در مورد شرایط او برانگیخته شود. اما شبنم به علت شغلی که دارد، با بیمارها و بیمارهای مختلف روبرو می شود که احتمالاً خیلی از این بیماران دردشان را طاقت نیاورده و فوت کرده اند. بنابراین منطقی تر به نظر می رسد که شبنم که یک پرستار تازه کار به نظر نمی آید، راحت تر بتواند راهی پیدا کند که با شرایط جدید وفق پیدا کند. اما او بیشتر از این که سعی کند مسئله را حل کند، از هم فرو می پاشد، رفتار حق به جانب و غیرمنطقی از خود بروز می دهد و انتظار دارد که همه شرایط او را درک کنند. در حالی که چنین رفتارهایی از طرف کسی که گیرندۀ عضو اهدا شده است و خانوادۀ او، نه منطقی به نظر می رسد و نه همه گیر؛ بنابراین چرا باید چنین واکنشی از خانوادۀ پذیرندۀ عضو به تصویر کشیده شود؟ آیا با دیدن این تصویر مخاطب باید به این نتیجه برسد که گرفتن عضو، می تواند مایۀ دردسرهای پیش بینی نشده ای مثل آن چه شبنم درگیرش است شود؟
در پایان فیلم شبنم از خواب برمی خیزد و می فهمد کل داستان را در خواب دیده و در واقعیت در زمانی به سر می برد که مادربزرگ نیلا تازه با اهدای عضو او موافقت کرده. گذشته از این که معمولاً این از خواب پریدن ها و فهمیدن این که همه چیز توهم و رؤیا بوده، این احساس را به بیننده منتقل می کند که تا به حال معطل داستانی غیرواقعی و دروغین بوده، اصلاً دلیل وجود چنین پایان بندی نامعلوم است. این پایان بندی می تواند وقتی زیبا و به جا به نظر برسد که شخصیت در خواب ببیند که مثلاً رفتار اشتباه او چه نتیجۀ مخربی در بر خواهد داشت، و حالا بیدار شدن او برایش فرصتی محسوب شود که واکنش بهتری را پیش بگیرد. اما خواب شبنم به این شکل طراحی نشده و شبنم در واقعیت در شرایطی قرار ندارد که واکنش¬های دیگری نشان دهد یا با این موضوع مواجه شود که می توانست چه خطرهایی برایش پیش بیاید و از امنیت آن لحظه اش لذت ببرد.
سعید اسدی کارگردان این فیلم کارگردان باتجربه¬ای است که از جمله آثار او در سینما می توان به فیلم های آشنایی مثل «خیابان بیست و چهارم»، «فرود در غربت»، «آواز قو» و چند فیلم دیگر اشاره کرد. فیلم «نیلا زنده است» هم اثری است که از لحاظ کارگردانی استانداردها را به خوبی رعایت می-کند و تصویر قابل قبولی از زندگی آن خانواده را به نمایش می گذارد. اما مسائلی مانند نحوۀ بازی گرفتن از بازیگر کودک آرشام طالبی، که بسیار ضعیف و دم دستی برگزار شده، تا حدود زیادی خارج از انتظار است. کودک بیمار یک نفس تند و سطحی می کشد و یک یا دو کلمه را با لحنی کتابی و واقعاً شبیه به دیالوگ های حفظ شده، به سرعت به زبان می آورد. کنترل کردن بازی بازیگران از وظایف مهم کارگردان است که به نظر می رسد در این فیلم چندان در دستور کار سعید اسدی، در اولویت قرار نداشته است.
شروینه شجری­ کهن

انتهای پیام/ن